Kluczowym wyzwaniem dla innowatorów jest stworzenie kultury innowacyjnej. Wymaga to ukształtowania takiego środowiska pracy, w którym panuje otwartość, wzajemne zaufanie, nastawienie na zdobywanie nowej wiedzy oraz zachęcanie do podejmowania własnej inicjatywy. Organizacja, która przejawia cechy kultury innowacyjnej, w większym stopniu podejmuje i rozwija u siebie działalność innowacyjną.
Tymczasem firmy w Polsce mają do przejścia jeszcze długą drogę w kierunku rewolucji innowacyjnej, co ma przełożenie na ich pozycję międzynarodową. Częściowo wynika to z faktu, że kultura innowacyjna w polskich przedsiębiorstwach jest stosunkowo słabo rozwinięta. To, jak daleko jesteśmy w tyle za innymi krajami, obrazowo pokazują dane PARP. Zaledwie 5 na 1000 przedsiębiorców nad Wisłą prowadzi swoje firmy w oparciu o innowacyjne rozwiązania, podczas gdy na Zachodzie wskaźnik ten wynosi średnio 130. Jeszcze gorzej wypadają dojrzałe przedsiębiorstwa, spośród których zaledwie 1 na 1000 stosuje najnowsze technologie, natomiast w Europie stosunek ten wynosi 700 na 1000 podmiotów*.
Rola CEO
W raporcie PARP czytamy, że wśród 71 proc. firm aktywnych innowacyjnie to ich właściciele lub osoby zarządzające są głównym źródłem innowacji**. Na drugim miejscu (63 proc.) znalazło się otoczenie zewnętrzne w postaci klientów, dostawców oraz podmiotów z branży, z którymi kontakt ma przeważnie kadra zarządzająca. Tym samym to od jej determinacji oraz wyznaczonych przez nią norm działania zależy rozwój kultury innowacyjnej w przedsiębiorstwie.
Zadaniem CEO jest promocja zachowań i działań sprzyjających innowacyjności, ponieważ swoją postawą wpływa na resztę pracowników. Lider, który sam nie wierzy w innowacje i nie jest ich ambasadorem, ma nikłe szanse na stworzenie kultury innowacyjnej.
Jednym z wyzwań jest określenie jasnego celu strategicznego w zakresie innowacji i zakomunikowanie wszystkim pracownikom, dokąd zmierza organizacja i jaką rolę mają odegrać w tym innowacje. Kolejne to odpowiednie alokowanie zasobów na projekty innowacyjne. Rolą CEO jest także wprowadzenie zarządzania, które polega na angażowaniu pracowników w proces podejmowania decyzji dotyczących organizacji, zwiększaniu ich samodzielności i umożliwianiu brania odpowiedzialności za swoje działania.
Bardzo ważne jest umocowanie zespołu do spraw innowacji odpowiednio w strukturze organizacji, aby miał wpływ na inne obszary w firmie. Im mniej hierarchiczna organizacja i większy nacisk na pracę w interdyscyplinarnych zespołach, tym większe szanse na przepływ wiedzy, generowanie pomysłów i sukces podejmowanych inicjatyw.
Rolą kadry zarządzającej jest również zwiększanie zaangażowania pracowników w projekty innowacyjne poprzez odpowiednie nagradzanie postaw innowacyjnych i systemy motywacyjne. Przykładem mogą być premie finansowe w modelu success fee rozliczane od przychodów z komercjalizacji pomysłu danego pracownika.
Wśród naszych ankietowanych zdecydowana większość (73 proc.) promuje postawy innowacyjne wśród pracowników. Dodatkowo 16 proc. przedsiębiorców przyznało, że rozważa wprowadzenie systemu motywacyjnego. Jednak taki system przybiera różnorodne formy. W ponad połowie przebadanych firm była to gratyfikacja finansowa, a w co piątej przełożeni jako motywację stosowali pochwały.
Katalizator innowacyjności
Stworzenie kultury innowacyjnej w firmie wymaga zmian w sposobie myślenia o wprowadzaniu innowacji oraz zmian systemowych w samej organizacji. Innowacyjność może bowiem przejawiać się jako:
- skutek podejmowanych działań (nowe lub udoskonalone produkty, procesy, usługi) – to innowacja w ścisłym sensie, która przynosi wymierne korzyści finansowe,
- wypracowany sposób myślenia, który generuje nowe rozwiązania dotyczące całej organizacji i w dalszej perspektywie przekłada się także na biznes.
W firmie o kulturze innowacyjnej promuje się postawy twórcze, docenia inicjatywy pracowników oraz wprowadza zmiany i nowości. Popularne jest tworzenie specjalnych komórek, które stanowią katalizator innowacyjności. Mogą to być małe, interdyscyplinarne zespoły ds. innowacyjności lub też bardziej zaawansowane podmioty, takie jak:
- Centrum Doskonałości (Center of Excellence) – jednostka, która ma na celu dzielenie się z pracownikami najlepszymi praktykami dotyczącymi prowadzenia projektów innowacyjnych. Centra Doskonałości najczęściej przybierają formę spotkań, na których podsumowuje się ostatnie działania i wskazuje, w jaki sposób wiedza przedsiębiorstwa została powiększona. Ważnym punktem jest także przekazywanie użytecznych wskazówek dla reszty zespołu.
- Laboratorium Innowacji (Innovation Lab) – przestrzeń służąca generowaniu innowacji w firmie wraz z dostępem do niezbędnych platform i narzędzi. Innowacje opracowywane w laboratorium nie dotyczą wyłącznie obszaru produktowego czy usługowego, ale każdego aspektu funkcjonowania firmy, który może mieć wpływ na usprawnienie jej działania. Jako przykład można wymienić opracowanie systemu do zarządzania rezerwacją salek konferencyjnych, który będzie informował o przedwcześnie zakończonym spotkaniu.
Czynniki sukcesu
Zmiana mentalna
- orientacja na zadania
- tolerancja dla błędów
- delegowanie zadań i sposób kierowania nastawiony na usamodzielnienie pracowników
- zachęcanie do własnej inicjatywy
- częsta komunikacja i przepływ informacji
- atmosfera swobody
Zmiana organizacyjna
- praca w formie małych zespołów
- szybkie podejmowanie decyzji, ograniczenie biurokracji
- relacja partnerstwa
- włączenie pracowników w proces podejmowania decyzji
- wprowadzenie systemu motywacyjnego dla pracowników
* PARP, Global Entrepreneurship Monitor Polska 2019. Dostępny on-line: https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Raport-z-badania-GEM_200117.pdf.
** PARP, Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw. Wyniki II
edycji badania 2019. Dostępny on-line:
https://www.parp.gov.pl/storage/publications/pdf/Raport-2019—II-edycja-Monitoring-innowacyjnocipolskich-przedsibiorstw.pdf.
Brak komentarzy