Opodatkowanie oczyszczalni ścieków stanowi wyzwanie dla wielu przedsiębiorstw wodociągowych. Wynika to ze złożoności przepisów i trudności w prawidłowym zdefiniowaniu oczyszczalni do celów podatkowych. Są one często złożonymi kompleksami, których klasyfikacja wymaga indywidualnego podejścia.
Z doświadczenia Ayming Polska wynika, że wyłącznie szczegółowa analiza przepisów i stanu faktycznego pozwalają prawidłowo zdefiniować i opodatkować podatkiem od nieruchomości poszczególne elementy takiej inwestycji, co może przełożyć się na obniżenie kwoty odprowadzanego podatku nawet o połowę.
Podatek od nieruchomości a prawo budowlane
Zasady rozliczania podatku od nieruchomości reguluje Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U.2017.0.1785). W ciągu 26 lat obowiązywania, była ona wielokrotnie nowelizowana, jednak konstrukcja podatku nie uległa zasadniczym zmianom. Zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od nieruchomości określa art. 2 ust. 1 u.p.o.l., zgodnie z którym daninie tej podlegają nieruchomości lub obiekty budowlane będące budynkami lub ich częściami, a także budowlami lub ich częściami, jak również grunty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Choć rozliczanie podatku od nieruchomości wydaje się nieskomplikowane, praktyka pokazuje, że jest zupełnie inaczej. Wynika to z faktu, że w Ustawie o podatkach i opłatach lokalnych znajdują się liczne odwołania do innych przepisów, często z odmiennych gałęzi prawa. W zakresie definicji przedmiotów opodatkowania takich jak budynki i budowle, punktem odniesienia jest prawo budowlane.
W związku z nowelizacją Ustawy Prawo budowlane, 28 czerwca 2015 r. definicja obiektu budowlanego otrzymała nowe brzmienie – budowlą jest obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury oraz urządzenie budowlane związane z obiektem budowlanym, które umożliwia użytkowanie obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Ustawodawca wykreślił z definicji obiektu budowlanego pojęcie „urządzenia technicznego”. Wdrożenie tej zmiany spowodowało, że opodatkowanie budowli wchodzących m.in. w skład oczyszczalni ścieków, jak i interpretacja przepisów, budzą wiele wątpliwości. W tym kontekście szczególnie problematyczne wydaje się zdefiniowanie obiektów będących budowlami w myśl przepisów ustawy, a co za tym idzie opodatkowanie kompleksu oczyszczalni ścieków.
Czy na pewno każda oczyszczalnia ścieków to budowla?
Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych w zakresie definicji budowli odwołuje się do Ustawy Prawo budowlane, gdzie w artykule 3 pkt 3 oczyszczalnia ścieków jest wskazana jako budowla. Tymczasem oczyszczalnia ścieków często stanowi złożony kompleks, w skład którego wchodzą: specjalistyczne urządzenia techniczne, (np. pompy, mieszadła, pochodnia biogazu, prasa, dozowanie chemii, biofiltr, czy wyposażenie elektryczne), elementy infrastruktury technicznej (np. rurociągi, zbiorniki technologiczne, czy studzienki) oraz budynki.
Ze względu na złożoność takiego kompleksu, określenie oczyszczalni w całości jako jednorodnego obiektu i sklasyfikowanie go jako budowli nie jest uzasadnione. Należy pamiętać, że definicja budowli zawarta w prawie budowlanym ma charakter otwarty i stanowi dopełnienie definicji budynku oraz obiektu małej architektury. W Ustawie o podatkach i opłatach lokalnych definicja budowli jest uzupełniona o urządzenia budowlane w rozumieniu art. 3 pkt 9 Ustawy Prawo budowlane i co istotne, zawiera tylko przykładowe wyliczenie obiektów.
Art. 1a ust. 1 pkt 1 Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zawiera legalną definicję budynku. Zgodnie z nią, każdy budynek posiada określone ustawowo elementy, tj. dach, fundamenty, przegrody budowlane wydzielające go z przestrzeni oraz jest trwale związany z gruntem. Jeśli w obiekcie budowlanym występują wszystkie wymienione elementy, wówczas można uznać go za budynek.
Z kolei art. 3 pkt 4 Ustawy Prawo budowlane określa, iż jako obiekt małej architektury należy rozumieć niewielkie obiekty, w szczególności zaś obiekty kultu religijnego i architektury ogrodowej oraz obiekty użytkowe służące rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku.
Przypisując konkretny obiekt do kategorii wskazanych w przepisach Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, najpierw należy ocenić, czy spełnia on definicje budynku lub obiektu małej architektury. Jedynie w przypadku, gdy obiekt nie odpowiada żadnej z tych definicji, można zakwalifikować go jako budowlę.
Kryterium techniczno-użytkowe a definicja budowli
Kompleksy przemysłowe, takie jak zakłady produkcyjne, elektrownie, huty, fabryki czy elektrociepłownie, z reguły stanowią skomplikowaną strukturę obiektów, instalacji i urządzeń, które funkcjonują jako całość. W takim kompleksie każdy z elementów składowych pełni określoną rolę i jest konieczny do prawidłowego funkcjonowania całości. Co istotne, żaden z tych elementów nie może funkcjonować samodzielnie i nadal właściwie spełniać swojej roli. Bazując więc wyłącznie na kryterium związku techniczno-użytkowego należałoby uznać, że cały kompleks huty czy elektrowni powinien być traktowany jako jedna budowla. Taka interpretacja może prowadzić do mylnego wniosku, iż budowlą w rozumieniu podatkowym jest cały zakład produkcyjny, ponieważ urządzenia, budynki i budowle tworzące infrastrukturę zakładu są ze sobą funkcjonalnie powiązane.
Art. 1a ust. 1 pkt 1 Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jako przykład budowli wskazuje również lotnisko. Nowoczesne lotniska stanowią ogromne i złożone kompleksy, w skład których wchodzi wiele różnego rodzaju obiektów budowlanych. Problematykę tę dostrzega również ustawodawca, który w Załączniku nr 1 „Kategorie Obiektów Budowlanych” w Ustawie Prawo budowlane, pod pozycją nr XXIII rozróżnia obiekty lotniskowe, takie jak: pasy startowe, drogi kołowania, płyty lotniskowe, place postojowe i manewrowe oraz lądowiska. Oprócz wyżej wymienionej infrastruktury duże lotnisko zazwyczaj posiada terminal, hangary czy budynek straży pożarnej, a więc obiekty, które bezsprzecznie stanowią budynki w rozumieniu Ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.
Powyższe rozważania wskazują, że nie jest zasadne, aby kompleks obiektów o nazwie oczyszczalnia ścieków, kwalifikować w całości jako budowlę, co potwierdziła Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygnaturze akt SK 48/15 . Trybunał wskazał, iż „Art. 1a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1785 i 2141) w zakresie, w jakim umożliwia uznanie za budowlę obiektu budowlanego, który spełnia kryteria bycia budynkiem, przewidziane w art. 1a ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy, jest niezgodny z zasadą szczególnej określoności regulacji daninowych wywodzoną z art. 84 w związku z art. 217, w związku z art. 64 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.
Rozliczanie nowej inwestycji a wpływ na wysokość podatku od nieruchomości
Podatek od nieruchomości stanowi istotne obciążenie dla przedsiębiorstw. Jednocześnie, dynamicznie zmieniające się przepisy prawa podatkowego i ich złożoność, wymagają posiadania gruntownej wiedzy prawniczej, budowlanej i technicznej, celem prawidłowego rozliczanie tej daniny. Stanowi to duże wyzwanie dla wielu firm. Regularna weryfikacja stanu posiadanych nieruchomości pod kątem właściwego opodatkowania jest bardzo istotna. Warto też wziąć pod uwagę przyszłe obciążenie podatkiem od nieruchomości już na etapie rozliczania nowych inwestycji, najlepiej jeszcze przed oddaniem ich do użytkowania. Wskazana powyżej praktyka pozwoli na prawidłowe i bezpieczne rozliczanie podatku od nieruchomości zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami.
W Klasyfikacji Środków Trwałych oczyszczalnie ścieków często klasyfikowane są w drugiej grupie – jako jeden środek trwały. Nie determinuje to jednak kwestii opodatkowania podatkiem od nieruchomości inwestycji jako całości w jednej z kategorii opodatkowania.
Biorąc pod uwagę fakt, jak wiele różnorodnych elementów wchodzi w skład oczyszczalni ścieków, prawidłowe rozliczenie kompleksu jest niezwykle istotne. Należy pamiętać, że właściwe rozliczenie nowej inwestycji wpływa bezpośrednio na koszty uzyskania przychodu, z uwagi na zastosowane stawki amortyzacji, jak i na wysokość obciążeń z tytułu podatku od nieruchomości.
Brak komentarzy