Ustawa o PIT zakłada, że utwór informatyczny jest objęty ulgą dla twórców, która umożliwia zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów. Uprawnienie do odliczenia przysługuje tylko wtedy, gdy pracownik jest twórcą w rozumieniu prawa autorskiego, a stosunek prawny łączący pracownika z pracodawcą zakłada odrębne wynagrodzenie za przeniesienie praw do utworu. Jednak działalność związana z tworzeniem programów komputerowych wciąż budzi wiele wątpliwości dotyczących jej kwalifikacji prawno-autorskiej. Jak zatem określić, czy pracownicy IT wykonują prace o charakterze twórczym?
Ochronie w ramach ulgi dla twórców podlegają tekstowe elementy programu komputerowego, natomiast trudności pojawią się przy kwalifikowaniu jego pozostałych form np. algorytmów, flowchartów, interfejsów. Na utwór może składać się nie tylko sam program komputerowy, ale także jego poszczególne komponenty. Ochronie prawnej podlega każda forma wyrażenia programu komputerowego, zarówno w postaci kodu źródłowego, jak i wynikowego. Kod źródłowy jest uznawany za dobro intelektualne o charakterze autonomicznym. Natomiast kod wynikowy jest uznawany za utwór nietekstowy, który jest efektem kompilacji kodu źródłowego, najczęściej w postaci zerojedynkowej.
Czym jest działalność twórcza?
Do działalności twórczej w zakresie programów komputerowych zaliczymy nie tylko kody źródłowe, ale także działania związane z tworzeniem specyfikacji technicznej, wykonywanie testów komponentów, przeprowadzanie wdrożeń systemu, opracowanie planu infrastruktury informatycznej systemu, zarządzanie projektem IT i weryfikację pod tym kątem pracy programistów. Mimo że nie są to elementy składowe programu komputerowego, to powstają w związku z tworzeniem takiego programu.
Warto też pamiętać, że zgodnie z prawem autorskim sekwencje utworu, które nie posiadają cech twórczości, nie są przedmiotem prawa autorskiego, mimo że wchodzą w skład utworu podlegającego takiej ochronie.
Chronione elementy programu komputerowego
Z przeglądu dotychczasowego orzecznictwa, w tym dyrektywy 2009/24/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/24/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych (Dz.Urz.UE.L Nr 111, str. 16), do elementów twórczych, które wyrażają istotę programu komputerowego i podlegają ochronie prawem autorskim, zaliczymy:
- algorytm, jeżeli jego budowa nie jest wymuszona funkcją programu. Jednak ochronie nie podlegają algorytmy wykonujące działania matematyczne na danych liczbowych;
- interfejs – w wyjątkowych przypadkach podlegają ochronie, jednak ze względu na dość często spotykaną standaryzację wymagań technicznych i podporzadkowanie wymogom systemu operacyjnego z reguły nie są kwalifikowane do ulgi;
- flowchart (określany także jako graficzna sieć działań) – ochroną objęte są przygotowawcze prace projektowe prowadzące do rozwoju programu komputerowego, a także różnego rodzaju wykresy i tabele;
- dokumentacja projektowa prowadząca do rozwoju programu komputerowego, pod warunkiem że będzie dołączona do programu komputerowego;
- podręcznik użytkownika – chroniony na podstawie ogólnych przepisów prawa autorskiego z wyjątkiem sytuacji, gdy zawiera jedynie informacje o zasadach użytkowania programu;
- język programowania i format plików danych podlegają ochronie, o ile stanowią wyraz własnej twórczości intelektualnej autora. Jeśli język programowania ma do spełnienia określoną funkcję w kodzie programu komputerowego, wówczas jest wyłączony z ochrony;
- struktura wewnętrzna programu – objęcie ochroną jest uzależnione od wkładu twórczego i wiedzy programisty o językach programowania;
- system operacyjny – ochrona przyznana na podobnych zasadach, jak w przypadku aplikacji użytkowych powiązanych ze sprzętem komputerowym;
- strona internetowa – pod warunkiem, że została stworzona w sposób, który nie podlega ograniczeniom przez standardy języka html.
Ulga także w przypadku usterek i błędów
O wartości twórczej określonego oprogramowania nie powinny decydować ewentualne błędy i problemy natury technicznej. Z brzmienia art. 1 ust. 3 ustawy Prawo autorskie można wnosić, że ochronie prawno-autorskiej podlega także program nieukończony oraz taki, który zawiera usterki. W ujęciu prawnym pojęcie usterki jest rozumiane podobnie jak pojęcie wady fizycznej na gruncie przepisów kodeksu cywilnego dotyczących sprzedaży. Program komputerowy pozbawiony zakładanej przez twórcę funkcjonalności lub określonego modułu jest obarczony wadą niekompletności. O tym, czy usterka wystąpiła, nie powinny przesądzać odczucia i poczucie estetyki odbiorcy, a przesłanki obiektywne, opierające się na postanowieniach umownych oraz dobrych praktykach.
Brak komentarzy