Przedsiębiorcy posiadający nieruchomości, których z uwagi na wprowadzone obostrzenia związane z Covid-19 nie mogą wykorzystywać do prowadzenia działalności gospodarczej, powinni płacić niższy podatek od nieruchomości. Takie podstawy daje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 lutego br. (sygn. SK 39/19).
Trybunał zdecydował, że przedsiębiorcy nie mogą być obciążani najwyższą stawką podatku jedynie z powodu posiadania nieruchomości, które nie służą im i potencjalnie nie mogą służyć do prowadzenia działalności gospodarczej. W swoim uzasadnieniu podał, że opodatkowanie najwyższą stawką takich budynków, budowli czy gruntów narusza konstytucyjne prawo do własności. Co prawda wyrok dotyczył osoby fizycznej, ale biorąc pod uwagę treść jego uzasadnienia, nie ulega wątpliwości, iż zakres podmiotowy należy interpretować szeroko. Warto podkreślić, że w myśl wyroku TK nie jest istotny powód niewykorzystywania nieruchomości w działalności gospodarczej.
Zawieszenie działalności z powodu pandemii
Z powodu trwającej w Polsce od marca 2020 r. pandemii i związanych z nią rządowych obostrzeń, wielu przedsiębiorców nie może prowadzić swojej dotychczasowej działalności. Dotyczy to zwłaszcza branży gastronomicznej, fitness, szeroko rozumianej branży hotelarskiej oraz galerii handlowych. W konsekwencji – poza ściśle wskazanymi w przepisach wykonawczych wyjątkami – w wielu budynkach wykorzystywanych dotychczasowo na m.in. restauracje czy hotele nie jest możliwe prowadzenie działalności gospodarczej. Podobnie ma się sprawa z terenami sportowymi, takimi jak np. stoki narciarskie.
W okresach lockdownu przedsiębiorcy, których działalność musiała zostać zawieszona, mogli skorzystać z art. 15ze ust. 1 ustawy antykryzysowej z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zakłada on m.in. brak obowiązku spełnienia świadczeń na rzecz galerii handlowych wynikających z umowy najmu. Tym samym właściciele galerii handlowych nie mieli prawa żądać od przedsiębiorców zapłaty czynszu, a ponadto nie mogli wypowiedzieć umowy najmu z uwagi na ograniczający tę możliwość art. 31t ustawy antykryzysowej. W efekcie zostali pozbawieni nawet potencjalnej możliwości wykonywania działalności gospodarczej.
Obniżenie podatku od nieruchomości
W świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego wydaje się, iż nie ma podstaw, aby za okres, w którym przedsiębiorcy nie wykorzystywali swoich nieruchomości i nawet potencjalnie nie mieli takiej możliwości, byli obciążeni maksymalną stawką podatkową przewidzianą dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. W takiej sytuacji zasadne byłoby zastosowanie niższej stawki przeznaczonej dla gruntów i budynków „pozostałych”. W przypadku budowli należałoby odstąpić od ich opodatkowania, gdyż dotyczy ono tylko budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Przedsiębiorcy, których dotknął lockdown, mają możliwość złożenia korekty deklaracji podatkowej i wnioskowania o zwrot nadpłaty. Jednak będą musieli wykazać przed organem podatkowym, że w danym okresie z uwagi na wprowadzony zakaz prowadzenia działalności gospodarczej nie świadczyli żadnych usług. Dla przykładu, właściciel hotelu musi udowodnić, że nie kwaterował żadnych osób, a właściciel restauracji – że w tym czasie całkowicie zamknął lokal.
Budynki i budowle w złym stanie technicznym
Przełomowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego może także pozwolić na opodatkowanie niższą stawką podatku od nieruchomości budynków, które nie mogą być wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej z uwagi na swój stan techniczny. Chodzi m.in. o budynki znajdujące się w trakcie prac remontowych czy przebudowy.
Praktyka niejednokrotnie pokazuje, że podatnicy z powodu wysokich kosztów nie decydują się na rozbiórkę nieruchomości, mimo iż nie nadają się one do użytkowania. Można przekwalifikować taki budynek z dotychczasowej kategorii „budynku związanego z prowadzeniem działalności gospodarczej” do kategorii „pozostałe”.
Podobnie rzecz wygląda z budowlami, które nie są i nie mogą być już wykorzystywane w działalności gospodarczej, a od których w dalszym ciągu uiszczany jest podatek od ich wartości. Za przykład mogą posłużyć przedsiębiorstwa wodociągowe, które często posiadają na obszarze gminy nieużytkowane już elementy infrastruktury. Księgowa likwidacja środka trwałego nie była wystarczającą przesłanką do wyłączenia go z opodatkowania, gdyż dla organów podatkowych liczył się majątek fizycznie posiadany przez przedsiębiorcę. Biorąc pod uwagę treść wyroku TK, jeśli podatnik będzie w stanie wykazać, że danej budowli nie może już jakkolwiek wykorzystywać w swojej działalności gospodarczej, możliwe będzie jej całkowite wyłączenie z opodatkowania.
Autor: Paweł Wyporski, konsultant w Dziale podatków i opłat lokalnych
Brak komentarzy