Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) opublikowała kolejny „Raport o stanie sektora MŚP w Polsce”, z którego wynika, że firmy w Polsce zmniejszyły nakłady na działalność innowacyjną. W 2017 r. wyniosły one około 41 mld zł, czyli 3 mld zł mniej niż w 2015 r., kiedy nie obowiązywała jeszcze ulga B+R. Znacząco maleje udział przychodów netto ze sprzedaży produktów nowych lub istotnie ulepszonych w przychodach ze sprzedaży ogółem. Czy innowacyjność firm w Polsce maleje?
Dwudziesta druga edycja raportu obrazuje stan polskich przedsiębiorstw w oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego z 2017 roku. Na potrzeby dokumentu wykorzystano również inne opracowanie PARP, np. „Koniunktura i otoczenie biznesu.” Raport opisuje przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 9 osób, tj. bez mikrofirm, co oznacza, że badanie nie dostarcza wiedzy na temat 98% polskich firm.
Maleją nakłady na innowacje, ale nie wszędzie
Rok 2017 był już kolejnym, w którym nastąpił spadek nakładów inwestycyjnych w relacji do przychodów. Udział inwestycji w środki trwałe w relacji do przychodów ogółem był najniższy od 2012 r. i wyniósł 4,3%. Niższe poziomy zanotowano jedynie w roku 2010 i 2012, tj. bezpośrednio po okresie spowolnienia gospodarczego. Stosunkowo niskie nakłady na działalność badawczo-rozwojową są o tyle zastanawiające, że poprawia się sytuacja finansowa przedsiębiorstw. Aż o 8,2% wzrosły przychody w porównaniu do roku 2016, a produkcja w tym czasie zwiększyła się o 11,2% do wartości 3,5 bln zł.
W 2017 r. nakłady przedsiębiorstw na działalność innowacyjną wyniosły 41,2 mld zł, z czego 28 mld zł przeznaczyły na ten cel przedsiębiorstwa przemysłowe. Było to nieco mniej niż w 2016 r., ale już o ponad 3 mld zł mniej w porównaniu z rokiem 2015. Tym samym nakłady przypadające na jedno przedsiębiorstwo przemysłowe zmniejszyły się o 200 tys. zł, a w przypadku przedsiębiorstw usługowych – wzrosły o 1,8 mln zł.
Należy podkreślić, że wartość średnich nakładów rośnie wraz z wielkością firmy. Najmniej na działalność innowacyjną przeznaczają małe przedsiębiorstwa. Firmy przemysłowe z sektora MŚP średnio finansują innowacje kwotą 5,7 mln zł, a firmy usługowe – 5,5 mln zł. Średnie wartości nakładów w dużych przedsiębiorstwach w sektorze przemysłu to 23 mln zł, a w sektorze usług – 35,4 mln PLN.
Większa innowacyjność w momentach kryzysu
Z „Raportu o stanie sektora MŚP w Polsce” wynika, że przedsiębiorstwa w ostatniej dekadzie zmniejszają swoją działalność innowacyjną. Tym samym okres, kiedy zanotowano najwyższy udział firm innowacyjnych, obejmował lata 2006-2008, a więc moment, gdy na świecie rozpoczynał się kryzys gospodarczy. Według Banku Danych Lokalnych w tamtym okresie wskaźnik udziału innowacyjnych przedsiębiorstw w ogólnej liczbie przedsiębiorstw sektora usług i sektora przemysłu wynosił niemal 19%. W latach 2015-2017 ich udział był niższy o 1,6 p.p. w porównaniu z wynikami z lat 2014-2016 i wyniósł 14,5%.
Najbardziej innowacyjne branże
Udział firm innowacyjnych w sektorze przedsiębiorstw przemysłowych wyniósł 18,5%, natomiast w sektorze przedsiębiorstw usługowych 10,4% i był niższy niż w latach 2014-2016 odpowiednio o 0,2 p.p. i 3,2 p.p.
Według PARP najbardziej innowacyjne branże sektora przemysłowego to:
- produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych – 53% firm wprowadziło innowacje produktowe lub procesowe,
- produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych – 47% firm,
- wydobywanie węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu) – 44% firm.
Natomiast najbardziej innowacyjnymi branżami sektora usług są:
- ubezpieczenia, reasekuracja oraz fundusze emerytalne, z wyłączeniem obowiązkowego ubezpieczenia społecznego – 70% firm wprowadziło innowacje produktowe lub procesowe,
- badania naukowe i prace rozwojowe – 49% firm,
- nadawanie programów ogólnodostępnych i abonamentowych – 28% firm.
Pobudzanie działalności B+R
Z raportu wynika, że działalność B+R wśród przedsiębiorstw prowadzi około 7% podmiotów. Do 2017 r. relacja nakładów na badania i rozwój w stosunku do PKB rosła i wynosiła 1,03% (w porównaniu do 0,6% w 2008 r. i 1% w 2015 r.). Stawia to nas wprawdzie na szarym końcu krajów UE, ale w badanym okresie zaangażowanie sektora przedsiębiorstw w działalność B+R wzrosło ponad 3,5-krotnie, zaś sektora rządowego zmniejszyło się niemal 11-krotnie. Z uwagi na wprowadzenie w ostatnim czasie nowych instrumentów podatkowych, takich jak ulga B+R i IP Box, czy też rozpoczęcie przedsięwzięć z zakresu prac B+R finansowanych ze środków unijnych, ciekawie mogą się przedstawiać dane wskaźnika GERD w kolejnych edycjach Raportu.
Źródła finansowania innowacji
76% przedsiębiorstw przemysłowych i 86% przedsiębiorstw usługowych finansuje działalność innowacyjną swoimi środkami własnymi. W zależności od wielkości firmy udział tych środków jest zróżnicowany i wynosi aż 94% w przypadku dużych przedsiębiorstw usługowych i 81% u dużych przedsiębiorstw usługowych. Jednocześnie niemal 23% małych podmiotów z sektora przemysłu korzysta z finansowania publicznego, w tym ze środków Unii Europejskiej. Taka działalność wspierana jest głównie z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój oraz z regionalnych programów operacyjnych w każdym województwie.
Brak komentarzy