31 marca Rada Ministrów przyjęła projekt specustawy przygotowany przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej. Zawiera on szczególne rozwiązania wspierające realizację programów operacyjnych finansowanych ze środków UE w związku z wystąpieniem pandemii COVID-19. Głównym celem specustawy jest zapewnienie ciągłości realizacji i rozliczania dofinansowanych projektów.
Zgodnie z zapewnieniami minister Jarosińskiej-Jedynak, projektowane rozwiązania zapewnią instytucjom uczestniczącym w systemie wdrażania środków europejskich bardziej elastyczne podejście do realizacji już wybranych projektów. Z drugiej strony, nowa specustawa ma pozwolić na ukierunkowanie dostępnej dla Polski alokacji na zwalczanie pandemii koronawirusa i minimalizowanie związanych z nią skutków gospodarczych. Za wdrożenie tej inicjatywy będzie odpowiedzialny Bank Gospodarstwa Krajowego.
Szczegóły specustawy
Ministerstwo daje możliwość:
- uznania za kwalifikowane wydatków na cele niezrealizowane z powodu pandemii,
- wydłużenia terminów składania wniosków o dofinansowanie,
- wydłużenia terminów uzupełniania i wprowadzania poprawek w dokumentacji aplikacyjnej, a także wydłużenia terminu przekazania wniosków o płatność,
- wprowadzenia nadzwyczajnego trybu wyboru projektów,
- otrzymania ulg w spłacie należności,
- otrzymania dofinansowania w innych konkursach mimo niedotrzymania warunków umowy o dofinansowanie.
Bardzo ważnym przepisem dla przedsiębiorców jest możliwość zmiany zapisów umowy o dofinansowanie, jeżeli na skutek wystąpienia COVID-19 realizacja jej postanowień w zakresie wynikającym z kryteriów wyboru projektu jest niemożliwa lub znacznie utrudniona. Specustawa wprowadza także możliwość pracy zdalnej dla członków komisji oceniających projekty, co już ma miejsce na przykład w konkursach prowadzonych przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Dodatkowo, praca zdalna będzie dotyczyć też komitetów monitorujących, a nawet osób odpowiedzialnych za kontrole i audyty.
Komentarz Przemysława Gabrysiaka, eksperta Ayming ds. funduszy unijnych
Zwiększenie elastyczności we wdrażaniu funduszy europejskich jest w obecnej sytuacji niezbędne. W tej chwili mamy ponad 60 tysięcy aktywnych projektów, w tym prawie 7 tysięcy w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Cieszą więc przyjęte rozwiązania, które dają m.in. możliwość zmiany zapisów umowy o dofinansowanie, ale brakuje propozycji, które w dłuższej perspektywie minimalizowałyby ekonomiczne skutki pandemii koronawirusa. Nie widać rozwiązań systemowych, takich jak możliwość realizacji projektów po 2023 r., podczas gdy instytucje odpowiedzialne za wydatkowanie środków unijnych zaplanowały w 2020 r. konkursy na kwotę ponad 5,5 mld zł.
Pozytywnie wyglądają przepisy, które dostosowują funduszową rzeczywistość do aktualnych, cyfrowych wyzwań. Prowadzenie paneli oceniających wnioski o dofinansowanie w formie wideokonferencji powinno mieć miejsce zawsze, nie tylko w czasach pandemii. Rozsądnie brzmią zapisy o możliwości wydłużania terminów na złożenie dokumentacji aplikacyjnej w konkursach. Ale o tym będą decydowały poszczególne instytucje, a jak pokazuje dotychczasowa praktyka, ich działania bywają opieszałe. Jedynym podmiotem, który zdecydował się na znaczące wydłużenie terminów naboru, jest Bank Gospodarstwa Krajowego.
Jednocześnie zupełnie zbędna wydaje się możliwość powoływania na ekspertów w procesie oceny projektów osób, które dotychczas nie znajdowały się w stosownych wykazach. Tworzy to możliwość nadużyć i braku rzetelności przy weryfikacji przedsięwzięć. Zaskakuje jednocześnie brak przeprowadzenia konsultacji publicznych oraz szczątkowa ocena skutków wprowadzonych regulacji, która nie przewiduje żadnego wpływu specustawy na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość.
Brak komentarzy